Programma 1 - Fysieke Leefomgeving

Zoals in de Omgevingsvisie genoemd gaan we uit van 3.300 woningen autonome groei en minimaal 5.000 tot 10.000 extra woningen als de Lelylijn met station wordt aangelegd. In 2025 werken we door aan zachte plannen zodat deze verder richting besluitvorming en uitvoering gaan en realiseren we harde plannen. We gebruiken onder andere het Woonbehoefteonderzoek uit 2024 om per plan een passende verdeling van het aantal en de typen woningen te maken. Het Ontwikkelperspectief gaan we updaten zodat we goed in beeld hebben in welke richting we elke kern willen uitbreiden en waar mogelijkheden voor inbreiding zijn. We bieden ruimte voor het realiseren van CPO-initiatieven. Er zijn al verschillende projecten opgestart en hier gaan we in 2025 mee door.

Al enkele jaren zijn we met de provincie Flevoland in gesprek om de ’Regeling extra wonen op erven’ structureel te maken. Wonen op erven is ook onderdeel van onze Omgevingsvisie. Daarnaast hebben we een ervenconsulent die zich richt op bijvoorbeeld de woonfunctie op vrijkomende erven. Bij de ontwikkeling van de erven houden we aandacht voor de agrarische bedrijvigheid en de kenmerkende landschappelijke structuur van de Noordoostpolder, want die is onderdeel van ons erfgoed. We zetten ons in om gezamenlijk met provincie het experimentenkader structureel te maken en kijken naar het verruimen van de ruimtelijke mogelijkheden voor wonen en bedrijvigheid.

Het groen in de openbare ruimte beheren we volgens de vastgestelde onderhoudsniveaus, bijvoorbeeld vanuit het Beleidsplan Openbare Ruimte. Naast reguliere werkzaamheden, zoals maaien en snoeien, vraagt dit soms plaatselijk om extra ingrepen die niet binnen de bestaande budgetten passen. Bijvoorbeeld voor het verbeteren van de ondergrondse groeiruimte van de bomen en voor het renoveren van heestervakken. Daarnaast nemen de kosten van het regulier beheer toe door onder andere droogte, boomziekten, invasieve soorten en inspectiewerkzaamheden in verband met veiligheid. Dit geldt bijvoorbeeld voor het bestrijden van reuzenberenklauw en Japanse duizendknoop, ecologisch (berm)beheer en boominspecties en extra snoeiwerk.

We maken opnieuw keuzes over inrichting en onderhoud van de openbare ruimte en over het budget daarvoor. Want het oude beleidsplan loopt af en er zijn ontwikkelingen die om nieuwe beleidskeuzes voor inrichting en beheer vragen. Bijvoorbeeld de Omgevingsvisie en de aandacht voor klimaat-adaptatie en bewegen, sporten en spelen.

We informeren en stimuleren de inwoners over de mogelijkheid om zelf met ideeën en initiatieven te komen in de wijken, bijvoorbeeld door middel van het uitdaagrecht. Dit naar verhouding van de grootte van de wijk. Dit doen we aan de hand van de ervaringen die Wijkbeheer heeft uit Emmelhage. Voorbeelden van deze initiatieven zijn onder andere het vergroenen van de wijk, aanleggen van gemeenschapstuinen, het aanpakken van te hard rijden in de straat en het stimuleren van activiteiten.

We gaan aan de slag met de acties in de Uitvoeringsagenda wonen en zorg die we in 2024 hebben opgesteld met betrokken partijen zoals zorgpartijen en Mercatus. Het gaat daarbij om acties zoals verbetering samenwerking, plannen opstellen voor (zorg)geschikte woningen en de monitoring.  

Het Volkshuisvestingsprogramma is een verplicht omgevingsprogramma dat voortkomt uit de omgevingsvisie. Het vervangt onder andere de huidige woonvisie. We gaan aan de slag met het opstellen en uitwerken van dit programma. Verder zal er een relatie moeten worden gelegd met het bestaande beleid en zal er een link moeten worden gelegd met het omgevingsplan. Ook is dit het eerste omgevingsprogramma en zullen we bekijken waar rekening mee moet worden gehouden bij het opstellen van andere nieuwe omgevingsprogramma’s.  

We werken aan een afgewogen besluitvormingsproces betreffende het wel of niet honoreren van de uitbreidingsbehoefte van woonwagens. We hebben vanuit het Rijk de opdracht om voldoende rekening te houden met, en ruimte te geven aan woonwagenbewoners. Daarom inventariseren we de woonbehoefte en kijken we welke mogelijkheden er zijn om nieuwe standplaatsen te realiseren (op bestaande en/of nieuwe locaties) mocht dat nodig zijn. Ook kijken we opnieuw naar taken en verantwoordelijkheden en toezicht en handhaving.

Veel inwoners van de Noordoostpolder maken gebruik van de N50. Het is een van de belangrijkste ontsluitingswegen voor onze gemeente. Volgens het Ministerie van I&W zouden de werkzaamheden op z’n vroegst in 2028 kunnen beginnen. Hoewel de N50 niet is vermeld in het nieuwe Regeerakkoord als één van de 17 prioritaire projecten blijft de urgentie om dit uit te voeren hoog. Gezien de blijvende risico’s op onveilige situaties is het onwenselijk dat pas in 2028 wordt gekeken naar verbreding van de rijbanen, hetgeen we in alle gremia bespreekbaar maken zoals de Regio Zwolle en Samen Maken we Flevoland (SMF).

We blijven ons actief inzetten om de aansluitingen 14 en 15 op te waarderen en dit op zo'n kort mogelijke termijn te realiseren. Dit doen we gezamenlijk met provincie Flevoland, de wegbeheerder van beide ontsluitingswegen bij de aansluitingen op de A6.

Samen met provincie Flevoland en gemeente Urk, werkt Noordoostpolder samen om een nieuwe weg tussen de aansluiting A6/Domineesweg en Staartweg te realiseren (Spuiweg). In 2025 wordt toegewerkt naar een projectbesluit. Financiële afspraken worden in 2025 concreet gemaakt tussen gemeente Urk en Noordoostpolder.

Vorig jaar is gestart met de voorbereiding van de renovatie en selectie van een aannemer. In 2025 voeren we de renovatie uit. De werkzaamheden lopen door tot begin 2026.

Noordoostpolder participeert actief in de projectorganisatie vanuit het Ministerie I&W, die de Lelylijn onderzoekt. We blijven actief deelnemen in deze projectorganisatie om zo de Lelylijn te realiseren met een station in Emmeloord. Bij een definitieve keuze voor een MIRT verkenning dragen we ook financieel bij aan vervolgonderzoek. Dit dekken we uit vastgestelde incidentele middelen vanuit het procesvoorstel Lelylijn.

Zieke bomen vervangen we door toekomstbestendige beplanting. Dit betekent: passend bij het landschap, de natuurwaarde versterkend en beter bestand tegen boomziektes. Dat doen we vanzelfsprekend ook met oog voor de veiligheid van de weggebruikers.

In 2025 gaan we verder met de snelheidsverlaging van alle erftoegangswegen naar 60 km/uur. De Scandinaviëlaan wordt heringericht tot een gebiedsontsluitingsweg 30 km/uur en de voorbereidingen lopen om het traject Europalaan – Zwin in te richten als 30 km/uur-zone. Ook de voorbereidingen voor de herinrichting van de Espelerlaan gaan lopen, rekening houdend met de diverse ontwikkelingen op en aan de weg.

Het budget vanuit het coalitieakkoord voor Veilige buitenwegen zetten we in voor diverse verkeersveiligheidsmaatregelen op de buitenwegen. Zowel binnen als buiten de bebouwde kom benutten we subsidies vanuit het Rijk en provincie Flevoland voor verkeersveiligheidsmaatregelen. We maken zoveel mogelijk werk met werk: we koppelen verkeersveiligheidsmaatregelen aan maatregelen vanuit het Mobiliteitsplan 2030 en het groot onderhoud van de wegen. Zo leggen we bijvoorbeeld bermverharding aan en realiseren we passeerstroken langs smallere erftoegangswegen.

We werken nauw samen met omliggende gemeenten en de provincie voor een optimale afstemming van werkzaamheden. We beperken zo verkeershinder en verbeteren de doorstroming.

Op 1 januari 2025 treedt nieuwe Europese wetgeving in om verkeersdata, de zogenoemde Real Time Traffic Information (RTTI), goed bij te houden en digitaal beschikbaar te stellen. Dat betekent dat we verschillende data-items moeten aanleveren en actueel moeten houden via de DataTop15. Denk bijvoorbeeld aan actuele en geplande wegwerkzaamheden, wegkenmerken zoals de maximumsnelheid en alle verkeersborden. RTTI biedt verschillende voordelen voor een betere doorstroming en verbeterde veiligheid op de weg. Het op orde brengen en houden van de data (zoals verkeersborden) vraagt echter ook extra capaciteit en kennis.

In 2024 stelden we de vervangingsopgave van wegen en civiele kunstwerken op. Begin 2025 volgt het uitvoeringsprogramma voor de vervangingsopgave. In de komende jaren dient geïnvesteerd te worden om (gedeelten van) wegen en de verouderde verkeersbruggen te vervangen. Ook de veranderingen in het klimaat vragen om aanpassingen van de infrastructuur. We ervaren in toenemende mate droogteschade aan buitenwegen en schades door wortelopdruk binnen de bebouwde kom. Ook keuzes rondom herstel van deze schades worden voorgelegd in het uitvoeringsprogramma. Voor het maken van onderbouwde keuzes en de programmering maken we gebruik van de methodiek van Assetmanagement.  

Gezamenlijk met provincie Flevoland kijken we hoe we het busstation in Emmeloord meer toegankelijk kunnen maken voor slechtzienden en/of invaliden. Daarnaast wordt ingezet om het busstation aan te wijzen als Centrumhub. We onderzoeken welke aanpassingen en verbeteringen doorgevoerd kunnen worden.

Samen met provincie Flevoland en gemeente Urk werken we aan een hoogwaardige fietsroute tussen Urk-Emmeloord-Marknesse. We maken, samen met de provincie, concreet welke aanpassingen binnen de bebouwde kom in Emmeloord en Marknesse nodig zijn om de hoogwaardige fietsroute te realiseren.  

Als onderdeel van het Mobiliteitsplan 2030 werken we samen met provincie Flevoland aan een overeenkomst om wegen over te dragen richting gemeente Noordoostpolder zoals de Baan in Ens en de Galamalaan in Creil. Zo kunnen we als gemeente sturen op het toevoegen van een meer passende snelheid door een aantal dorpen. Voor Ens en Marknesse zetten we ons in voor passende verkeersstructuren om de kernen te ontzien.

Ook in 2025 helpen we bewoners en organisaties die goede ideeën hebben om de leefbaarheid van hun dorp te versterken. Dat doen we met leadersubsidies. Dit zijn Europese subsidies met gemeentelijke cofinanciering. Nieuw is dat leadersubsidies in deze periode ook aangevraagd kunnen worden voor projecten die bijdragen aan verduurzaming (zoals duurzame energie en bescherming van biodiversiteit). Dit is een verbreding van het leaderprogramma, want tot nu toe ging dat alleen over leefbaarheid (versterking van sociale cohesie, voldoende voorzieningen etc.).

Nadat de raad in 2023 heeft ingestemd met de startnotitie Coffeeshop, is in 2024 onderzoek verricht naar de mogelijke komst van een coffeeshop in de Noordoostpolder, in het kader van volksgezondheid, leefbaarheid en criminaliteit. Parallel aan het onderzoek wordt beleid ontwikkeld. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek kunt u in 2025 een gefundeerd besluit nemen met betrekking tot de ambitie om ruimte te bieden aan een coffeeshop en het opgestelde beleid. Bij positieve besluitvorming wordt de realisatie van een coffeeshop verder uitgewerkt.  

Jaarlijks vinden er ongeveer 175 evenementen plaats. Het aantal en de omvang van de evenementen nemen ieder jaar toe. Maar evenementen kunnen voor bijvoorbeeld omwonenden van de evenementen overlast geven van geluid of verkeer. Veel evenementen zijn in de afgelopen jaren gegroeid en trekken veel bezoekers. Dit vraagt om uitvoeringsregels voor de toetsing aan en beoordeling van de aanvragen en het toezicht en handhaving daarop. We zijn ook bezig met vereenvoudiging van de processen met de ondersteuning in de vergunningen, onder andere de uitvoeringsregels..

We stellen de duurzame doelenagenda’s op voor de zes lijnen van het programma Klimaat en Energie. Dit betekent soms het herijken van bestaand beleid en in andere gevallen nieuw beleid opstellen. In onze eigen organisatie kijken we naar mogelijkheden om verder te verduurzamen. Hierbij ligt de focus op het gemeentelijk vastgoed en inkoop.

We geven uitvoering aan de lokale aanpak isolatie onder het Rijks’ NIP-programma, waarvoor we een specifieke uitkering hebben ontvangen. De uitvoering van het plan start in 2025. We richten ons daarbij eerst op woningen met een laag energielabel en inwoners die mogelijk ook met energiearmoede te maken hebben. Het doel is om het energieverbruik van te verlagen met een lagere energierekening en beter wooncomfort als gevolg. Het Nationaal Isolatie Programma loopt tot ten minste 2028.

De transitievisie warmte wordt herijkt. Hiermee wordt verdere invulling gegeven aan de warmtetransitie en is het tevens de aanzet voor het warmteprogramma. Alle gemeenten leggen uiterlijk eind 2026 in een warmteprogramma vast welke wijken, buurten en dorpskernen voor 2035 van het aardgas afgaan en hoe. Het warmteprogramma (voorheen: transitievisie warmte) wordt verplicht zodra de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw) van kracht is. De beoogde inwerkingtreding van de Wgiw is 1 juli 2025.

We gaan verder met de proeftuin aardgasvrije wijk Nagele en bieden actief ondersteuning om de proeftuin tot een succes te maken.

We pakken een actieve faciliterende rol bij de aanleg van energie-infraprojecten en het ondersteunen van innovatieve oplossingen. Bovendien dragen we bij aan het zo snel mogelijk oplossen van netcongestie. We blijven in gesprek met provincie en netbeheerders om de belangen van onze ondernemers te behartigen. Dit doen we onder andere via het Energy Board Flevoland.

We stellen een lokale energietransitievisie op. Hierin beschrijven we de toekomstige functies van verschillende energiedragers in Noordelijk Flevoland. Dit is de basis voor verdere stappen in de energie- en warmtetransitie.

Doel is om nieuwe partijen te binden aan het netwerk en zo duurzame initiatieven van, voor, en door te polder te laten ontstaan. Bovendien blijven we evalueren en processen herijken.

Bij het fonds wordt een regeling opgesteld voor de besteding van de beschikbare middelen. We betrekken hier de samenleving bij om tot passende inzet van de middelen te komen.

We benutten kansen om de biodiversiteit te versterken. Daarmee voeren we het beleid uit dat wij eind 2021 hiervoor vaststelden. In de komende jaren gaan we door met de uitvoering daarvan. Onder andere door ecologische bermen aan te leggen. En door de invasieve exoten die schadelijk kunnen zijn voor de natuur, zoals de berenklauw, te bestrijden.  

In 2024-2025 maken we een (nieuw) Afval- en grondstoffenplan. Het oude beleidsplan is afgelopen en uit de evaluatie van het recycletarief blijkt dat er nog ruimte is voor verbetering van het inzamelresultaat. In het nieuwe plan komen onze ambities voor huishoudelijk afval. Die gaan vooral over: het inzamelresultaat, de kosten en de dienstverlening, in onderlinge samenhang.

Vooruitlopend op een nog vast te stellen uitvoeringsprogramma gaan we, mede ondersteund vanuit financiële ondersteuning van het Rijk, voor 2025 een aantal projecten voorbereiden en uitvoeren. Het betreft:

• Westerrand, Zuiderrand en Achterzijde te Espel;
• Espelervaart fase 5: Europalaan en Zwin.

In de genoemde straten passen we de bestaande gemengde rioleringsstelsels aan naar het aanleggen van een gescheiden stelsels door afval- en regenwater te scheiden. Gelijktijdig verminderen we de bestaande verharding in de openbare ruimte door stenen te verwijderen en meer groen aan te leggen. Voorwaarde bij het benutten van de rijkssubsidie is dat de uit te voeren klimaatadaptieve maatregelen uiterlijk eind 2027 gereed moet zijn. Dit is voor ons reden dat wij vorig jaar hiervoor tijdig rijkssubsidie hebben aangevraagd. Inmiddels heeft het Rijk positief beschikt en de gevraagde subsidie aan ons toegekend.

In Noordelijk Flevoland zijn voor het huidig aanbod van de drinkwatervoorziening de grenzen bereikt. Hetzelfde geldt voor het afvoeren en het zuiveren van het vrijkomend afvalwater. De rek is uit de waterketen. Voor het realiseren van een toekomstbestendig watersysteem staat Noordelijk Flevoland voor uitdagingen op het gebied van drinkwater, proceswater en afvalwater. Provincie Flevoland is de primaire trekker van dit project. Voor 2025 is het de bedoeling om een gezamenlijk plan van aanpak uit te voeren voor een toekomstbestendig watersysteem voor Noordelijk Flevoland. Daarvoor is een gebiedsbrede samenwerking tussen de verantwoordelijke overheden en semioverheden nodig. Het is daarbij de bedoeling door middel van een gezamenlijk gebiedsproces te zoeken naar innovatieve oplossingen.  

Wij werken samen met de ondertekende partijen zoals waterschap en provincie Flevoland, van de intentieovereenkomst om tot gedeelde integrale inzichten te komen. Daarnaast zijn agrarische ondernemers en het Rijk hierbij als partner betrokken. Het proces moet ons handvatten geven voor het ontwikkelen van passend beleid voor het omgaan met bodemdaling. Door praktisch getoetste kennis willen wij bruikbaar inzicht krijgen over haalbare en kansrijke strategieën voor het grondgebruik in gebieden die door voortgaande bodemdaling zodanig vernatten, dat voortzetting van het huidig agrarisch grondgebruik niet langer mogelijk is. Wij zoeken naar mogelijkheden om deze gronden in de toekomst in te kunnen zetten voor maatschappelijke doelen of andere functies.

We zetten ons in om dit meer te stimuleren binnen de gemeente en werken aan beleid om dit meer te stimuleren binnen nieuwbouw en verbouw.

De integraal gebiedswerkers zijn zichtbaar aanwezig in de wijken en dorpen en dragen daarmee bij aan een leefbare en veilige omgeving.

In 2024 is een aanvang gemaakt met het vergroten van de bewustwording van personeel van de gemeente Noordoostpolder door middel van training. Het streven is om alle medewerkers en bestuur die training te laten volgen. Voor het vergroten van bewustwording en het verkleinen van de kans op slachtofferschap van ondernemers werken we samen met het platform veilig ondernemen. We houden één of meerdere integrale controles om ondermijnende criminaliteit tegen te gaan. We trekken in het lokale ondermijningsoverleg nauw met onze interne en externe partners op. Met initiatieven zoals WAAKS en Meld Misdaad Anoniem vergroten we de meldingsbereidheid onder onze inwoners. We onderzoeken hoe we het best gebruik kunnen maken van de tot onze beschikking staande informatie.

We zorgen voor een sterke samenwerking met in- en externe betrokken partners en zorgen ervoor dat de persoonsgerichte aanpak bij lopende casuïstiek daar waar nodig ingezet kan worden. Er is een samenwerking met het Zorg en Veiligheidshuis Flevoland om indien nodig te kunnen opschalen. Daar waar processen intern aangescherpt kunnen worden, hebben we daar blijvend oog voor. Hiermee voorkomen we dat kwetsbare en/of overlast gevende personen die woonachtig zijn in de Noordoostpolder tussen wal en schip vallen. Mocht het nodig zijn zal er een aanpak gericht op jongeren worden gestart waarbij de jeugdagent en jongerenwerkers een centrale rol vervullen.

Dit doen wij specifiek voor de doelgroepen jeugd, ouderen en ondernemers (MKB). In nauwe samenwerking met de andere gemeenten in Flevoland werken we op een effectieve en lerende manier aan de snelle ontwikkelingen die plaatsvinden op het gebied van digitale veiligheid.

We hebben daarbij met name aandacht voor training en oefening.

Brandweervrijwilligers zijn essentieel om onze posten bemand te houden en te zorgen dat er tijdig kan worden uitgerukt waar nodig. Om te zorgen dat dit nu en in de toekomst geborgd blijft wordt er altijd, en in overleg met en door de brandweer gekeken naar de bezetting, werving en opleiding van vrijwilligers.  

Op verschillende locaties in onze gemeente vangen we ontheemde Oekraïners op sinds maart 2022. De door het Rijk beschikbaar gestelde gelden blijken tot op heden hoger dan de werkelijke kosten, waardoor we als gemeente € 8,8 miljoen overhouden. In 2025 legt het college een raadsvoorstel met bestedingsplan voor deze middelen voor aan de gemeenteraad.